Pengkomputeran awan sektor awam (Cloud Computing) – adalah konsep yang melibatkan penyampaian pelbagai perkhidmatan pengkomputeran seperti pelayan, storan, dan aplikasi melalui Internet, yang boleh diakses secara on-demand.
Sektor awam semakin tertarik kepada pengkomputeran awan kerana ia menyediakan pelbagai kelebihan, termasuk fleksibiliti yang tinggi dan kos yang lebih rendah berbanding dengan sistem pengkomputeran tradisional.
Berikut adalah penjelasan terperinci yang telah dirangkum oleh loginmasuk.my.
Pengkomputeran Awan dalam Sektor Awam Malaysia
Di Malaysia, pengkomputeran awan semakin diterima dalam sektor awam sebagai cara untuk meningkatkan kecekapan, mengurangkan kos, dan memperbaiki kualiti perkhidmatan kepada rakyat. Kerajaan Malaysia telah melaksanakan pelbagai inisiatif dan dasar untuk mempromosikan penggunaan teknologi awan dalam agensi sektor awam.
Pelan Strategik ICT Sektor Awam (PSICTSA) 2016-2020
Pelan Strategik ICT Sektor Awam (PSICTSA) 2016-2020 merupakan pelan lima tahun yang dilancarkan oleh kerajaan Malaysia untuk memandu dan memajukan penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) dalam sektor awam.
Pelan ini bertujuan untuk menyelaraskan inisiatif ICT dengan Wawasan 2020 dan Rancangan Malaysia Kesebelas (RMK-11), dengan matlamat utama untuk meningkatkan penyampaian perkhidmatan kerajaan dan produktiviti melalui pendigitalan.
Salah satu matlamat utama PSICTSA 2016-2020 adalah untuk mempromosikan penggunaan perkhidmatan awan bagi memperbaiki penyampaian perkhidmatan kerajaan dengan menekankan pentingnya mewujudkan persekitaran yang membolehkan perkongsian sumber dan kerjasama antara agensi melalui platform awan yang selamat.
Pusat Data Kerajaan (PDK)
Pusat Data Kerajaan (PDK) adalah inisiatif kerajaan Malaysia untuk membangunkan infrastruktur pusat data yang selamat, berdaya tahan, dan cekap bagi menyokong operasi dan perkhidmatan ICT sektor awam.
PDK bertujuan untuk menyelaraskan pengurusan infrastruktur ICT kerajaan dengan menyediakan persekitaran pusat data yang standard dan bersepadu untuk menampung sistem dan aplikasi agensi kerajaan.
Dengan menggabungkan dan mengoptimumkan sumber pusat data, PDK bertujuan untuk meningkatkan kecekapan operasi, mengurangkan kos, dan mempertingkatkan tahap ketersediaan dan keselamatan perkhidmatan ICT sektor awam, selaras dengan PSICTSA 2016-2020 dan agenda transformasi digital kerajaan.
Perkhidmatan Awan Sektor Awam (MyGovCloud)
MyGovCloud adalah inisiatif kerajaan Malaysia untuk menyediakan perkhidmatan awan bersepadu dan selamat kepada agensi sektor awam.
Platform ini menawarkan pelbagai perkhidmatan termasuk infrastruktur sebagai perkhidmatan (IaaS), platform sebagai perkhidmatan (PaaS), dan perisian sebagai perkhidmatan (SaaS).
Dengan menggunakan MyGovCloud, agensi kerajaan dapat membangunkan, melaksanakan, dan mengurus aplikasi dengan lebih cekap, sambil memastikan pematuhan terhadap piawaian keselamatan dan privasi data.
Transformasi Digital Sektor Awam
Pengkomputeran awan memainkan peranan penting dalam memacu transformasi digital sektor awam Malaysia.
Dengan memanfaatkan teknologi awan, agensi kerajaan dapat membangunkan penyelesaian inovatif seperti aplikasi mudah alih, analisis data raya, dan automasi proses robotik (RPA) untuk meningkatkan penyampaian perkhidmatan.
Sebagai contoh, MyGovernment, gerbang tunggal untuk perkhidmatan dalam talian kerajaan, dibangunkan menggunakan teknologi awan untuk memastikan ketersediaan, kebolehskalan, dan prestasi yang tinggi.
Kerjasama dengan Penyedia Awan Komersial
Sektor awam Malaysia juga bekerjasama dengan penyedia awan komersial seperti Microsoft, Amazon Web Services (AWS), dan Google Cloud Platform (GCP).
Kerjasama ini membolehkan agensi kerajaan mengakses teknologi dan kepakaran terkini serta memanfaatkan infrastruktur awan global yang berskala besar.
Namun, kerjasama sebegini perlu diseimbangkan dengan pertimbangan kedaulatan data dan pematuhan peraturan tempatan.
Pembangunan Kemahiran dan Keupayaan
Untuk mengguna pakai pengkomputeran awan dengan berkesan dalam sektor awam, pembangunan kemahiran dan keupayaan kakitangan kerajaan adalah penting.
Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN) dan agensi latihan lain memainkan peranan penting dalam menyediakan program pembangunan kemahiran yang berkaitan dengan teknologi awan, termasuk latihan dalam bidang seperti arkitektur awan, keselamatan siber, pengurusan data, dan pembangunan aplikasi awan asli.
Walaupun penggunaan pengkomputeran awan dalam sektor awam Malaysia semakin meningkat, terdapat cabaran yang perlu diatasi, termasuk isu keselamatan data, integrasi sistem legasi, dan penyelarasan antara agensi. Kerajaan perlu memastikan peraturan dan dasar yang mencukupi untuk melindungi data rakyat dan mengekalkan kepercayaan dalam perkhidmatan awan kerajaan.
Pengkomputeran awan menawarkan peluang besar untuk transformasi sektor awam Malaysia. Dengan memanfaatkan teknologi ini secara strategik dan bertanggungjawab, kerajaan dapat menyediakan perkhidmatan yang lebih cekap, responsif, dan inovatif kepada rakyat, selaras dengan aspirasi Malaysia untuk menjadi negara digital yang maju.
Sejarah dan Evolusi Pengkomputeran Awan
Pengkomputeran awan telah melalui pelbagai tahap perkembangan sejak ia mula diperkenalkan. Berikut adalah ringkasan perjalanan sejarah dan evolusi pengkomputeran awan:
Asal-Usul (1960-an)
Konsep pengkomputeran awan bermula pada tahun 1960-an apabila J.C.R. Licklider dan John McCarthy memperkenalkan idea awal. Licklider mengemukakan visi “Intergalactic Computer Network,” di mana individu di seluruh dunia dapat berhubung dan mengakses program serta data dari lokasi yang berbeza.
John McCarthy pula mencadangkan konsep “pengkomputeran utiliti,” di mana kuasa pengkomputeran disediakan sebagai perkhidmatan, mirip dengan penyampaian utiliti seperti elektrik atau telefon.
Virtualisasi (1970-an)
Pada tahun 1970-an, teknologi virtualisasi mula diperkenalkan, membolehkan pelbagai sistem operasi berfungsi serentak pada satu komputer fizikal. Ini merupakan asas penting untuk pengkomputeran awan kerana ia membolehkan perkongsian sumber yang lebih efisien dan pengasingan beban kerja.
Kemunculan World Wide Web (1990-an)
Dengan kelahiran World Wide Web pada awal 1990-an, konsep pengkomputeran awan mula menjadi lebih konkrit. Syarikat-syarikat mula menawarkan aplikasi melalui laman web, dan pada tahun 1999, Salesforce melancarkan aplikasi pengurusan hubungan pelanggan (CRM) yang pertama.
Perkhidmatan Web Amazon (2002)
Pada tahun 2002, Amazon melancarkan Amazon Web Services (AWS), menandakan permulaan era pengkomputeran awan moden. AWS membolehkan pengguna menyewa ruang penyimpanan dan kuasa pemprosesan dari infrastruktur Amazon, menetapkan asas untuk penyediaan perkhidmatan awan dalam skala besar.
Kemunculan Pesaing (2006-2008)
Selepas kejayaan AWS, syarikat teknologi utama lain turut memasuki pasaran pengkomputeran awan. Google melancarkan Google Docs pada tahun 2006 dan Google App Engine pada tahun 2008. Microsoft memperkenalkan Azure pada tahun 2008, menawarkan pelbagai perkhidmatan awan untuk perniagaan.
Pertumbuhan dan Penggunaan Meluas (2010-sekarang)
Sejak tahun 2010, pengkomputeran awan telah berkembang pesat, dengan lebih banyak syarikat menawarkan perkhidmatan awan dan semakin banyak perniagaan menggunakannya. Konsep seperti awan hibrid dan pelbagai awan muncul, membolehkan integrasi antara awan awam dan swasta serta penggunaan pelbagai pembekal awan.
Perkembangan Terkini:
- Perkhidmatan Tanpa Pelayan (Serverless): Membolehkan pembangun membina dan menjalankan aplikasi tanpa perlu mengurus infrastruktur.
- Pengkomputeran Pinggir (Edge Computing): Memungkinkan pemprosesan data dilakukan berhampiran sumber, mengurangkan kependaman.
- Integrasi Kecerdasan Buatan (AI) dan Pembelajaran Mesin (ML): Menggabungkan teknologi AI dan ML dengan perkhidmatan awan untuk meningkatkan keupayaan dan kecekapan.
Hari ini, pengkomputeran awan telah menjadi elemen penting dalam strategi IT kebanyakan organisasi dan terus berkembang dengan inovasi baru yang muncul untuk memenuhi cabaran dan keperluan dalam dunia digital yang semakin pesat.
Model Perkhidmatan Pengkomputeran Awan
Pengkomputeran awan biasanya dibahagikan kepada tiga model perkhidmatan utama: Infrastruktur sebagai Perkhidmatan (IaaS), Platform sebagai Perkhidmatan (PaaS), dan Perisian sebagai Perkhidmatan (SaaS). Setiap model menawarkan tahap kawalan dan pengurusan yang berbeza, sesuai dengan keperluan pengguna.
Infrastruktur sebagai Perkhidmatan (IaaS)
IaaS merupakan lapisan asas dalam pengkomputeran awan yang menyediakan sumber daya pengkomputeran seperti pelayan, rangkaian, dan storan secara maya melalui internet. Pengguna mendapatkan kawalan penuh ke atas sistem operasi dan aplikasi yang digunakan, manakala penyedia awan menguruskan infrastruktur asas. Contoh perkhidmatan IaaS termasuk Amazon EC2, Google Compute Engine, dan Microsoft Azure Virtual Machines.
Platform sebagai Perkhidmatan (PaaS)
PaaS membolehkan pembangun membangunkan, menguji, dan menyebarkan aplikasi dengan cepat tanpa perlu mengurus infrastruktur di bawahnya. Penyedia awan menawarkan persekitaran pembangunan lengkap yang merangkumi sistem operasi, pengkompil, perpustakaan, dan alat pembangunan. Ini memudahkan pembangun untuk fokus pada penulisan kod dan membina aplikasi tanpa perlu risau tentang pengurusan infrastruktur. Contoh perkhidmatan PaaS termasuk Google App Engine, Microsoft Azure App Service, dan Heroku.
Perisian sebagai Perkhidmatan (SaaS)
SaaS adalah model di mana aplikasi perisian disediakan melalui internet dan diakses melalui penyemak imbas web. Pengguna tidak perlu memasang atau menjalankan aplikasi pada peranti mereka sendiri. Sebaliknya, mereka membayar langganan bulanan atau tahunan untuk mengakses perkhidmatan ini. Model ini memudahkan pengguna untuk menggunakan aplikasi tanpa perlu berurusan dengan pengurusan dan penyelenggaraan perisian. Contoh aplikasi SaaS termasuk Microsoft Office 365, Google Workspace, dan Salesforce.
Kelebihan dan Kekurangan Pengkomputeran Awan Terhadap Sektor Awam Malaysia
Kelebihan
1. Penjimatan Kos
Pengkomputeran awan membolehkan agensi kerajaan mengurangkan kos modal dengan tidak perlu melabur dalam infrastruktur IT seperti pelayan, storan, dan perkakasan rangkaian. Model bayaran mengikut penggunaan membolehkan agensi membayar hanya untuk sumber yang digunakan, meningkatkan keberkesanan penggunaan bajet IT dan mengurangkan keperluan pelaburan awal yang besar.
2. Skalabiliti dan Fleksibiliti
Teknologi awan membolehkan agensi kerajaan menyesuaikan sumber pengkomputeran dengan cepat mengikut permintaan. Ini amat berguna untuk aplikasi yang mengalami turun naik trafik, seperti portal cukai atau sistem pendaftaran pendidikan. Agensi dapat memastikan prestasi optimum tanpa pembaziran sumber semasa tempoh permintaan rendah.
3. Kebolehcapaian
Dengan pengkomputeran awan, perkhidmatan boleh diakses dari mana-mana melalui internet, memudahkan kakitangan sektor awam untuk bekerja dari lokasi yang berbeza dan meningkatkan kerjasama antara jabatan. Ini juga membolehkan penyampaian perkhidmatan yang lebih baik kepada rakyat, kerana aplikasi dan maklumat dapat diakses melalui pelbagai peranti.
4. Keselamatan dan Pematuhan
Penyedia perkhidmatan awan menawarkan ciri keselamatan yang canggih seperti penyulitan dan kawalan akses untuk melindungi data. Mereka juga mematuhi standard keselamatan dan peraturan seperti ISO 27001, membolehkan agensi kerajaan memanfaatkan langkah keselamatan yang kuat tanpa perlu melabur dalam kepakaran sendiri.
5. Peningkatan Kerjasama dan Perkongsian Data
Platform awan memudahkan perkongsian data dan kerjasama antara jabatan dan agensi kerajaan. Dengan penyimpanan data secara pusat dan alat untuk kerjasama masa nyata, pengkomputeran awan meningkatkan komunikasi, mengurangkan kelewahan, dan membolehkan integrasi perkhidmatan yang lebih lancar, memperbaiki penyampaian perkhidmatan kepada rakyat.
6. Pemulihan Bencana dan Kesinambungan Operasi
Teknologi awan menyediakan kebolehpercayaan dan ketahanan dengan ciri seperti pelayan sandaran dan penduaan data. Ini memastikan perkhidmatan kerajaan tetap tersedia walaupun berlaku bencana atau gangguan, mengurangkan risiko kehilangan data dan masa henti, serta memastikan kesinambungan operasi.
7. Inovasi dan Transformasi Digital
Pengkomputeran awan menyediakan platform untuk inovasi dengan mengakses teknologi terkini seperti kecerdasan buatan dan analisis data. Ini membolehkan agensi kerajaan membangunkan aplikasi baharu yang inovatif, meningkatkan kecekapan, dan menyampaikan perkhidmatan yang lebih baik kepada rakyat.
Kekurangan
1. Kebimbangan Keselamatan dan Privasi Data
Menyimpan data sensitif di pelayan awan pihak ketiga menimbulkan risiko keselamatan dan privasi, termasuk pelanggaran data atau pencerobohan identiti. Agensi kerajaan perlu memastikan penyedia perkhidmatan awan mempunyai langkah keselamatan yang kukuh dan mematuhi peraturan privasi data yang relevan.
2. Pergantungan kepada Sambungan Internet
Perkhidmatan awan memerlukan sambungan internet yang boleh dipercayai dan berkelajuan tinggi. Di Malaysia, jurang digital antara kawasan bandar dan luar bandar boleh menjejaskan prestasi aplikasi dan perkhidmatan awan, terutamanya di kawasan dengan liputan internet yang terhad.
3. Isu Kesiapsiagaan dan Kesedaran
Keberkesanan pengkomputeran awan bergantung kepada kesiapsiagaan dan kesedaran kakitangan kerajaan. Latihan dan pendidikan diperlukan untuk memastikan kakitangan memahami konsep dan amalan terbaik pengkomputeran awan, bagi mengelakkan cabaran dalam pelaksanaan dan pengurusan perkhidmatan awan.
4. Kos Tersembunyi dan Perbelanjaan Tidak Menentu
Walaupun pengkomputeran awan dapat mengurangkan kos, terdapat kos tersembunyi seperti pemindahan data dan lebar jalur yang mungkin meningkat. Agensi perlu memantau dan mengoptimumkan penggunaan awan mereka dengan teliti untuk mengelakkan perbelanjaan yang melambung.
5. Cabaran Undang-undang dan Kawal Selia
Penggunaan pengkomputeran awan membawa cabaran undang-undang dan kawal selia berkaitan data, privasi, dan keselamatan. Agensi kerajaan perlu memastikan pematuhan terhadap rangka kerja undang-undang yang kompleks, yang boleh menambah kerumitan dan kos pelaksanaan.
6. Risiko Ketahanan dan Ketersediaan
Walaupun penyedia awan biasanya menawarkan tahap ketersediaan yang tinggi, gangguan perkhidmatan boleh berlaku. Masalah rangkaian atau kegagalan perkakasan boleh menyebabkan masa henti yang menjejaskan ketersediaan aplikasi dan perkhidmatan kerajaan. Agensi perlu membangunkan pelan kesinambungan perniagaan dan pemulihan bencana yang kukuh untuk mengurangkan kesan gangguan.
Walaupun pengkomputeran awan menawarkan banyak faedah kepada sektor awam Malaysia, ia juga mempunyai beberapa keburukan dan cabaran. Agensi kerajaan perlu menilai keperluan dan kekangan khusus mereka, memilih penyedia awan yang sesuai, dan melaksanakan strategi awan yang menyeluruh untuk meminimumkan risiko dan memaksimumkan faedah pengkomputeran awan.
Pengkomputeran Awan dan e-Government di Sektor Awam Malaysia
Pengkomputeran awan dan e-Government di Malaysia saling bergantung dalam sektor awam, di mana pengkomputeran awan menyediakan asas infrastruktur dan platform yang diperlukan untuk melaksanakan perkhidmatan e-Government secara lebih cekap dan berkesan. Berikut adalah beberapa kaitan utama antara kedua-dua elemen ini:
1. Penyampaian Perkhidmatan Atas Talian
Pengkomputeran awan mempermudahkan agensi kerajaan untuk menyediakan pelbagai perkhidmatan e-Government melalui internet. Dengan infrastruktur awan yang berskala dan fleksibel, agensi dapat membangunkan dan melaksanakan portal, aplikasi, dan platform dalam talian untuk perkhidmatan seperti pemfailan cukai, pembaharuan lesen, dan permohonan dokumen. Penggunaan awan dalam konteks ini meningkatkan kecekapan, mengurangkan masa menunggu, dan memberikan kemudahan tambahan kepada rakyat.
2. Penjimatan Kos dan Peningkatan Kecekapan
Pengkomputeran awan menawarkan peluang untuk agensi kerajaan mengurangkan kos infrastruktur IT. Dengan model bayaran mengikut penggunaan, agensi hanya membayar untuk sumber pengkomputeran yang digunakan, menghindari perbelanjaan modal yang besar. Tambahan pula, automasi dan pengurusan kendiri yang ditawarkan oleh perkhidmatan awan mengurangkan keperluan untuk kakitangan IT yang ramai, membolehkan sumber lebih banyak diperuntukkan kepada pembangunan dan penambahbaikan perkhidmatan e-Government.
3. Kerjasama dan Perkongsian Data Antara Agensi
Pengkomputeran awan memudahkan kerjasama dan perkongsian data antara agensi kerajaan, yang merupakan aspek penting dalam e-Government. Contohnya, sistem seperti Pangkalan Data Utama (PADU) menggunakan platform awan untuk menyimpan dan mengakses data dengan selamat. Ini membolehkan agensi berkongsi maklumat dengan lebih lancar, mengurangkan kelewahan, dan meningkatkan penyampaian perkhidmatan kepada rakyat. Dengan integrasi sistem dan proses antara agensi yang lebih baik, e-Government menjadi lebih bersepadu dan berkesan.
4. Skalabiliti dan Fleksibiliti Perkhidmatan
Pengkomputeran awan membolehkan agensi kerajaan menyesuaikan kapasiti sumber pengkomputeran dengan cepat mengikut permintaan. Ini amat berguna untuk perkhidmatan yang mengalami fluktuasi dalam penggunaan, seperti kempen pengundian atau pendaftaran dalam talian. Skalabiliti ini memastikan bahawa aplikasi dan perkhidmatan kerajaan dapat menangani beban kerja yang tinggi tanpa masalah, memastikan perkhidmatan tetap tersedia dan responsif.
5. Pemulihan Bencana dan Kesinambungan Operasi
Pengkomputeran awan menyediakan ciri kebolehpercayaan dan ketahanan seperti sandaran data dan penyebaran berbilang lokasi. Ini memastikan bahawa perkhidmatan e-Government kekal tersedia walaupun berlaku bencana atau gangguan. Dengan merancang pemulihan bencana berasaskan awan, agensi dapat mengurangkan risiko kehilangan data dan memastikan kesinambungan operasi, yang penting untuk mengekalkan kepercayaan rakyat dan memastikan perkhidmatan berterusan.
6. Inovasi dalam Perkhidmatan Awam
Teknologi awan menyediakan platform untuk inovasi dalam sektor awam. Dengan akses kepada teknologi canggih seperti kecerdasan buatan dan analisis data, agensi kerajaan boleh membangunkan aplikasi dan perkhidmatan yang lebih inovatif dan berkesan. Ini membantu meningkatkan kualiti perkhidmatan e-Government dan memberikan penyelesaian yang lebih baik kepada rakyat.
Secara keseluruhan, pengkomputeran awan memainkan peranan penting dalam memajukan e-Government di Malaysia dengan menyediakan asas yang kukuh untuk penyampaian perkhidmatan, penjimatan kos, kerjasama antara agensi, dan inovasi dalam sektor awam.
Contact Center
PEROLEHAN / PINDAHAN PERUNTUKAN
- Cawangan Kewangan, BKP
- Email: kewanganbkp[at]jdn.gov.my
- Telefon: +(603) 8000 8000
PERMOHONAN DAN PERUNTUKAN CLOUD
- Cloud Management Office (CMO)
- Email: mygovcloud[at]jdn.gov.my
- Telefon: +(603) 8872 6254
PERUNDINGAN CLOUD
- Bahagian Perundingan Digital (BPD)
- Email: dcmubpd[at]jdn.gov.my
- Telefon: +(603) 8000 8000